Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bireylerin yaşamında oldukça ciddi akademik, psikolojik ya da sosyal problemlere neden olabilecek türden bir rahatsızlıktır. Negatif yöndeki etkileri bireyin yaşamı boyunca devam ederken, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan bireylerin mutlaka profesyonel yardım almaları gerekmektedir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
Kısaca DEHB olarak tanımlanan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, aşırı hareketlilik, dürtüsellik, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu gibi durumlar ile ortaya çıkan bir tür psikolojik bir rahatsızlıktır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu bireyi yaşamı boyunca etkileyen bir rahatsızlık olmasından dolayı, genellikle çocuklarda görülmekte ve ilerleyen yaşlarda semptomları daha az görülür hale gelmektedir. Henüz çocukluk dönemindeyken kendini gösteren dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, çocuğun tüm hayatını negatif yönde etkileyecek bir problem olmakla beraber, mutlaka dikkat eksikliği tedavisi gerekmektedir.
Çocuklarda DEHB
Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, değişik şekillerde ve şiddetler görülebilmektedir. Fakat her çocukta görülebilecek belirtiler aynıdır. Örneğin;
- Yerinde duramama,
- Öğle uykusuna yatmak istememe ya da uyuyamama,
- Devamlı olarak laf arasına girme ve konuşmaya çalışma,
- Gece uyumakta zorlanma,
- Yüksek sesle konuşma,
- Devamlı hareketli olma ve çok konuşma gibi durumlar çocuklarda dikkat eksikliği belirtilerindendir.
Öte yandan bu belirtileri gösteren her çocuk için dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı koymak mümkün değildir. Bazen, çeşitli fiziksel rahatsızlıklar nedeniyle de bu gibi semptomlar gözlemlenebilmektedir. Bu nedenle bir çocuğa dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı koyabilmek için en az 6 ay boyunca belirtilerin devam etmesi ve çocuğun aynı davranışları yalnızca ev ya da okul ortamında değil, girdiği her ortamda sergiliyor olması gerekmektedir.
Yetişkinlerde DEHB
Yetişkinlerde dikkat eksikliği genellikle çocukluk döneminde başlamakta ve erişkinlik dönemine kadar devam etmektedir. Çocukluk döneminde zaten mevcut olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, çoğu zaman okul çağında iken kendini göstermektedir. Bazen de erişkinlik döneminde ortaya çıkan yetişkinlerde dikkat eksikliği;
- Bireyin yaşamında işe başlayamama,
- İş yerinde verimli olamama,
- Stresle baş edememe,
- Bir toplantı boyunca oturamama,
- Zamanı iyi yönetememe,
- Öfke atakları,
- Evliliğin idaresi ile alakalı yaşanan sorunlar olarak ortaya çıkabilmektedir.
Yetişkinlerde görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için uygulanan tedavi yönteminde çocuklara kıyasla erişkinlik yaşamının karmaşıklığı ve yaş ile beraber değişiklik gösteren belirtiler göz önünde bulundurularak terapi uygulanmaktadır.
DEHB Tedavisi
DEHB tedavisi, yetişkinlerde farklı, çocuklarda farklı yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Genellikle bu alanda uzman psikolog tarafından yürütülen tedavilerde öncelikle çocuğun ya da yetişkinin neden hiperaktif olduğu, neden dikkat eksikliği olduğu ve bu rahatsızlıkların düzeyi araştırılarak incelenmekte ve buna göre ilaçlı ya da ilaçsız bir tedavi planı oluşturulmaktadır. Yapılan araştırmalar ve nörolojik testler neticesinde bu sorular yanıt bulunmasının ardından tedavi süreci başlamakta ve gerekli psikoterapi yöntemlerinin kullanımına başlanmaktadır.