Agorafobi, alan korkusu olarak ifade edilebilen bir korku çeşididir. Agorafobiye sahip olan bir kişi, panik, endişe, utanç ve bulunduğu yerden çıkamayacağına yönelik korku gibi çeşitli duygulara kapılmaktadır. Kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen bu rahatsızlık, ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.
Agorafobi Nedir?
Genel olarak tanımlamak gerekirse agorafobi bir alan korkusudur. Çoğunlukla panik bozukluğu olan kişilerde görülen agorafobi, kişinin kontrolünü kaybetmesine, öleceğini ya da delireceğini düşünmesine neden olabilmektedir. Ayrıca agorafobi nedeniyle psikolojik olarak nöbet geçiren bir kişi, nefes darlığı, titreme, baş dönmesi, mide bulantısı ve terleme gibi çeşitli problemler ile karşı karşıya kalabilmektedir.
Agorafobisi olan bir kimsenin kendini en rahat hissettiği yer evidir. Alışveriş yapmak, halka açık yerlerde bulunmak, seyahat etmek en büyük korkuları arasında yer alırken, özellikle de kalabalık ortamlara girmekten çekinmektedir. Bu gibi alanlarda herhangi bir problem yaşadığında kimseden yardım bulamayacağını düşünen agorafobili kişiler, bu durumdan oldukça kaygı duymaktadırlar. Bu kaygıları sebebiyle halka açık bir alanda yer aldıkları zaman yanlarında mutlaka güvendikleri birini bulundurmayı isterler.
Anksiyete ile yakından ilişkili psikolojik bir rahatsızlık olarak bilinen agorafobi, tek başına görülebileceği gibi panik atakla beraber de görülebilmektedir. Bunun nedeni ise agorafobili olan kişinin en başından beri bir problem ile karşı karşıya kalma durumunda panik yapacağına dair kaygılı davranmasıdır. Bu gibi durumlarda kişi yanında bir yakını olduğunda, karşı karşıya kaldığı bu kargı durumu ile daha kolay bir şekilde başa çıkabilmektedir.
Agorafobili kişilerin kaçma eğilimi gösterdikleri yerler ise genellikle; tiyatrolar, marketler, spor salonları, sinemalar, tüneller, alışveriş merkezleri, basık odalar, asansörler, uçaklar, otobüsler ya da tek başına kalabilecekleri ortamlardır.
Agorafobi Belirtileri Nelerdir?
Agorafobi belirtileri, yüksek nabız, çarpıntı, nefes darlığı, boğulma hissi, aşırı terleme, ani üşüme, göğüs ağrısı ya da kalp sıkışması, mide bulantısı, baş dönmesi, uyuşma ya da karıncalanma hissi ve bunun gibi durumlardır. Bir kişide, bulunduğu bir ortamda bu belirtilerden herhangi birinin ya da birkaçının görülmesi, agorafobiye işarettir. Tüm bunların yanı sıra, kişinin evden çıkmak istememesi ya da tek başına çıkmaması, kalabalık ortamlarda bulunmak istememesi, günün büyük bir bölümünü kaygı dolu olarak geçirmesi, bu kaygıların iş, aile ve yaşamını etkilemesi, kaygılarını kontrol altına alamaması ve bu durumun 6 aydan fazla bir süredir devam etmesi de agorafobiye işaret etmektedir. Bu gibi durumlarda en kısa süre içerisinde psikolog ya da psikiyatr gibi uzman bir hekime görünmesinde fayda görülmektedir.
Agorafobi Nedenleri Nelerdir?
Agorafobi nedenleri genellikle 3 başlık altında incelenmektedir. Bunlar;
- Biyolojik,
- Genetik,
- Psikososyal etkenlerdir.
Biyolojik etkenlerde, sinir sisteminde meydana gelen aksaklıklardan dolayı agorafobinin oluştuğu düşünülürken, genetik etkenlerde kişinin ailesinde bu rahatsızlığın bulunmasından dolayı meydana gelebileceğinden şüphelenilmektedir. Öte yandan psikososyal etkenlerde ise çocukluk döneminde yaşanan bazı travmatik olayların neden olabileceği ifade edilmektedir. Örneğin; çocuğun cinsel istismara uğraması, o dönemde ebeveynlerinden birini ya da her ikisi kaybetmesi, kişinin yetişkinliğinde agorafobi oluşmasına neden olabilmektedir.
Agorafobinin tedavisi psikologlar tarafından yürütülürken, uygulanan tedavi yöntemleri ise çoğunlukla terapi üzerinedir. Terapi, kişinin agorafobiyi yenmesinde oldukça etkili bir tedavi yöntemidir.