Daha çok ergenlik ya da genç erişkenlik dönemlerinde başlangıç gösteren kişilik bozukluğu, zamanla kalıcı hale gelebilmekte, sıkıntılara ya da işlevsellikle problemlere neden olabilmektedir. Pek çok kişilik bozukluğu türleri mevcutken, bu türler kişiden kişiye de değişiklik gösterebilmektedir. Öte yandan herkeste görülen sapkın davranışların kişilik bozukluğu olarak nitelendirilebilmesi için davranışların esneklikten yoksun ve uyumu bozacak türden olması, işlevsellikle gözle görülür problemlere ve kişisel sorunlara neden olması gerekmektedir.
Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilik, bireyin doğumu ile beraber getirilen nitelikler zemininde gelişen, ergenlik döneminde kısmen oturan, orta yaşlarda daha belirgin hale gelen, ilerleyen yaşlarda netlik kazanan, bireye özel, değişmeye oldukça kör olan, fakat bireyin yaşamının sonuna kadar oluşmaya devam eden bir süreç olarak ifade edilmektedir. Kişilik bozukluğu ise, Türk toplumunda oldukça sık rastlanan durumlardan biridir.
Çok çeşitli etkenlerin karşılıklı etkileşimleri ve bir araya gelmeleri ile kişilik bozukluğunun meydana geldiği düşünülmektedir. Bunun ile beraber erken çocukluk, ergenlik gibi dönemlerde anne – baba ile olan kötü ilişkiler, kişilik bozukluğu nedenleri olarak kabul edilmektedir. Kişilik bozukluklarında asıl sorunun, bireyin kendisini ve etrafındakileri algılayabilmede yaşadığı problemler olduğunu söylemekte mümkündür.
Kişilik Bozukluğu Türleri Nelerdir?
Kişilik bozukluğu türleri çeşitlilik göstermektedir. 3 farklı kümeye ayrılan kişilik bozukluğu türleri, A, B ve C olarak sınıflandırılmaktadır. A kümesinde paranoid kişilik bozukluklar, şizoid kişilik bozuklukları ve şizotopal kişilik bozuklukları yer alırken, B kümesinde antisosyal kişilik bozuklukları, histrionik ve narsisistik kişilik bozuklukları yer almaktadır. C kümesinde ise çekingen kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu ve obsesif kompülsif bozukluk bulunmaktadır.
Kişilik bozukluğu belirtileri tipleri ile beraber değişiklik gösterirken, genel olarak belirtileri ise sadakatsizlik, uyumsuzluk, bir diğer kişi hakkında kötü düşünceler ya da ters davranmak gibi davranışlardır.
Öte yandan yapılan araştırmalara göre kişilik bozukluğunun nedenleri; çocuklukta oluşan ve yerleşen mizaç unsurları, merkezi sinir sistemi bozuklukları, çevresel ve kültürel faktörler, beyin hastalıkları, biyolojik faktörler, psikoanalitik faktörler anne ve babanın çocuk yetiştirirken sergilemiş oldukları tutum olarak belirtilebilmektedir.
Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemleri
Kişilik bozukluğu tedavisi, genellikle ilaç ya da psikoterapi yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Kendisinde ya da yakınlarından birinde kişilik bozukluğu olduğu düşünülen durumlarda, kişilerin uzman bir psikolog ya da psikiyatra müracaat etmesi ve yönlendirilmesi gerekmektedir. Her ne kadar bireyin bunu kabul etmesi ve kişilik bozukluğu tedavisi zor olsa da, psikoterapi yönteminde uygulanan metotlar çoğu zaman yardımcı olmaktadır. Kişilik bozukluğu ile karşı karşıya olan bireylerin düzeyine göre ailelere yönelik psikolojik eğitim çalışmaları, aktarım odaklı psikoterapi, grup terapi, birincil terapi, psikodinamik terapi ve bunun gibi çeşitli tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.
