Kişilik, bireyin doğumundan itibaren getirilen, daha sonrasında kazanılmış olan, kültürler sayesinde oldukça küçük yaşlarda iken şekillenen, ergenlik dönemi ve orta yaş krizlerinde iyice oturmuş olan, erişkin döneminde ise netlik kazanan bireye özgü davranışların bütünüdür.
Kişilik bozukluğu çeşitlilik gösterirken, A, B ve C kümelerinde sınıflandırılmaktadır. A kümesinde yer alan kişilik bozukluğu türleri Şizorid (garip, acayip) ve Paranoid (şüpheci) kişilik bozukluklarıdır. B kümesinde yer alan kişilik bozuklukları Narsisistik, Histriyonik ve Antisosyal’dir. B kümesindeki kişilik bozukluklarından herhangi birine sahip olan bireyler, genellikle egoları çok yüksek olan ve kendilerini oldukça önemli gören bireylerdir. C kümesindeki kişilik bozuklukları ise Kaçıngan, Çekingen ve Pasif Agresifler’dir (devamlı şikayetçi olanlar). Bu kümedeki kişilik bozukluklarında baş eğici ve hayır diyemeyen bireyler mevcut bulunmaktadır.
Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Kişilik bozukluğu nedenlerine bakıldığında biyolojik bir genetik yatkınlığın mevcut bulunduğu gözlemlenmektedir. Özellikle de erken yaşlarda başlangıç gösteren kişilik bozukluğu, bireyin anne ile kurulan ilişki şekilleri, anne ve babanın genel olarak ilişkisi ve iletişim şekli, çocukluk döneminde iken şiddete maruz kalma, çeşitli travmalar yaşama, cinsel travma hikayesi, sömürülme durumu gibi yaşantılar, kişilik bozukluğu nedenleri olarak kabul edilmektedir.
Farklı kişilik bozukluğu çeşitleri de mevcut bulunmaktadır. her bir türdeki kişilik bozukluğunun meydana gelişindeki sıralama değişiklik gösterebilmektedir. Bazı kişilik bozukluğu çeşitlerinde, doğumda yalanmış olan problemlerin, bireyin beyninde oluşan minimal hasarların da kişilik bozukluğuna sebep olduğu bilinmektedir. Genel olarak en temel nedenler ise, biyolojik ve genetik yatkınlıklardan kaynaklanmaktadır.
Kişilik Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Kişilik bozukluğunun anlaşılabilmesi için bireyde belirtilerin görülmesi gerekmektedir. Kişilik bozukluğu belirtileri ise; bireyin günlük yaşamını, meslek hayatını, üretkenliği, işlevselliği, diğer bireyler ile olan ilişkilerini ve sosyal hayatını olumsuz yönde etkileyen ilişki biçimleri, problemli yaşantılar, problemli duygulanım ve problemli düşünce biçimleridir.
Kişilik bozukluklarının her biri farklı cinsiyetlerde ve çeşitli türlerde görülebilmektedir. Örneğin; bonderline kişilik bozukluğu ve histironik kişikliği bozukluğu ağırlıklı olarak kadınlarda gözlemlenen türden olurken, antisosyal kişilik bozukluğu ise ağırlıklı olarak erkeklerde gözlemlenmektedir.
Kişilik Bozukluğu Olan Birine Nasıl Davranılmalı?
Kişilik bozukluğu olan kişilere karşı davranış biçimleri, bu psikolojik rahatsızlığın türüne ve seviyesine göre değişiklik gösterebilmektedir. Dolayısıyla genel olarak kişilik bozukluğu olanlara karşı sergilenmesi gereken genel tutum, onları diğerlerinden ayırt etmemek, tolere etmek ve yaşamında daima destek olmaktır. Bunun ile beraber kişilik bozukluğu olan bireylerin tedavi olabilmesi için yönlendirilmesi de gerekmektedir.
Kişilik bozukluğu tedavisi yine kişilik bozukluğu çeşidine göre değişiklik gösterebilmektedir. Bazı kişilik bozuklukları ilaç tedavisi ile ortadan kaldırılabilirken, bazı kişilik bozuklukları ise psikoterapi tedavi yöntemi ile ortadan kaldırılabilmektedir. Her ne durumda olursa olsun kişilik bozukluğu ile karşı karşıya kalan bir bireyin, alanında uzman bir psikologdan ya da psikoterapistten destek alması gerekmektedir.
