Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, kısa adı ile DEHB, çocukluk döneminde ortaya çıkan ve bütün bir yaşam boyunca devam eden nöropsikiyatrik bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Son birkaç yıl öncesine kadar dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun bir çocukluk döneminde kendini gösterdiği, yetişkinlik döneminde ise etkilerini kaybettiği düşünülmekteydi. Fakat yapılan araştırmalar ve klinik gözlemler neticesinde hiperaktivite bozukluğunun yetişkinlik döneminde de devam ettiği tespit edildi.
DEHB, dikkat problemleri, aşırı hareketlilik, ataklık ve dürtüsellik gibi semptomların görüldüğü bir problemdir. Bir çocuk için dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının koyulabilmesi adına belirtilerin 7 yaşından önce görülmeye başlamış olması gerekmektedir. Bunun ile beraber görülen problemlerin, çocuğun hem okul hayatını ve sosyal hayatını hem de aile hayatını olumsuz yönde etkileyecek düzeyde olması da gereklidir.
Yetişkinlerde Hiperaktivite Bozukluğu Nedenleri
Aslında çocukluk döneminde var olan, ancak yetişkin döneminde tanısı koyulan hiperaktivite bozukluğu, pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Yetişkinlerde hiperaktivite bozukluğu nedenleri;
- Biyolojik,
- Genetik,
- Nörolojik,
- Psikolojik etkenlere,
- Çevresel faktörlere dayanmaktadır.
Örneğin; şahit olunan ve kişinin psikolojisini olumsuz yönde etkileyen bir olay, kişinin beyin fonksiyonlarında bir hasar meydana gelmesi, aileden herhangi birinde daha önce hiperaktif bozukluk olması ya da bunun gibi pek çok durum, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun ortaya çıkmasında bir neden olabilmektedir.
Hiperaktivite Bozukluğu Olan Yetişkine Nasıl Davranılmalı?
Hiperaktivite bozukluğu olan yetişkine davranış biçimi, diğer yetişkinlere kıyasla daha farklı olmalıdır. Çünkü hiperaktivite bozukluğu kasıtlı olarak sergilenen bir davranış bozukluğu olmamakla beraber, tamamen nörolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla birey bu davranışları kendi isteği doğrultusunda sergilememektedir.
Hiperaktivite bozukluğu olan yetişkine ailesinin, iş arkadaşlarının ya da yakın çevresinin davranış biçimi biraz daha olumlu ve hoşgörülü olmalıdır. Bunun ile berber çevresindeki kişilerin hiperaktif olan bireye her anlamda destek olması da önemlidir. Çünkü hiperaktivite bozukluğu olan erişkinin bu rahatsızlık üstesinden gelebilmek adına hem almış olduğu terapi, hem de yürütmekte olduğu tedavi, ailenin ve yakın çevrenin desteği olmadan amacına ulaşamamaktadır. Bu nedenle bireyin çevresinde kendisine yardımcı olacak, gerektiğinde alanında uzman bir hekime yönlendirecek ya da ihtiyaç duyduğu konularda destek olacak yakınlarının, iş arkadaşlarının ve aile bireylerinin olması oldukça önemlidir.
Yetişkinlerde Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi
Çocuklardaki hiperaktivite bozukluğuna kıyasla yetişkinlerde hiperaktivite bozukluğu tedavisi daha kapsamlı tedavi yaklaşımları ile hareket edilmektedir. Nörobiyolojik bir zemini bulunan hiperaktivite bozukluğu için ilaç tedavileri, bütüncül bir tedavi yaklaşımının temelini oluşturmaktadır. İlaç tedavisinin yetişkinlerde gerek tıbbi, gerekse ruhsal eş tanısı takip edilerek planlama yapılması önemlidir. Bunun ile beraber yetişkinler için alanında uzman psikologlar tarafından eş zamanlı olarak bilişsel – davranışçı terapiler de yapılmaktadır.
Yetişkinlerde görülen hiperaktivite bozukluğu için uygulanan bu tedavi yöntemleri sayesinde, ömür boyu devam etmesi söz konusu olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile başa çıkabilmek mümkündür. Dolayısıyla herhangi bir semptomuna rastlanan yetişkinlerin en kısa süre içerisinde uzman hekimlere yönlendirilmesi gereklidir.