Madde bağımlılığı ne yazık ki günümüzde pek çok insanda görülen bir tür kötü alışkanlıktır. İnsanın sağlığını olumsuz yönde etkileyen, vücudun fonksiyonlarını yerine getirmesine engel olan, kişinin zararlı olduğunu bilmesine rağmen kullanımını bırakamadığı bir durum olarak ifade edilmektedir. İnsanın psikolojisine de olumsuz etkileri bulunan madde bağımlılığı, çeşitli nedenlerden dolayı meydana gelebilmektedir.
Madde Bağımlılığı Nedir?
Madde bağımlılığı, kişinin psikolojisini, sağlığını ve yaşamını olumsuz yönde etkileyen maddelerin zararlı olmasını bilmesine rağmen kişinin kullanımını bırakamaması durumu olarak bilinmektedir. Bir tür beyin hastalığı olarak da nitelendirilen madde bağımlılığı, deneme, sosyal kullanım, kötüye kullanım ya da kullanım bozukluğu gibi çeşitli aşamalardan geçerek gelişme göstermektedir.
İnsanlar önceleri yalnızca merakından madde kullanımına başlarken, ilerleyen süreçlerde dilediği zaman kontrol altına alabileceğini, bırakabileceğini düşünerek kullanımına devam etmektedir. Fakat bu durum belli bir zaman sonrasında kontrolden çıkmakta ve tahmin edilenden daha kötü bir hale gelmektedir. Genellikle 16 yaş grubundaki gençlerde görülen bu madde bağımlılığı sorunu gitgide daha küçük yaş gruplarına sıçrarken, ebeveynlerin mutlaka bir psikologdan destek alması ve çocukları için madde bağımlılığının tedavisi başlatması gereklidir.
Madde Bağımlılığı Nedenleri
Madde Bağımlılığının nedenleri pek çok duruma bağlı olarak gelişebilmektedir. Davranışsal, sosyal, biyolojik, çevresel ve hatta genetik etkenler, madde bağımlılığı nedenleri olarak gösterilebilirken, bu faktörlerden hiçbiri, başlı başın bir neden olarak ifade edilememektedir. Bireyin psikolojik özellikleri, çevresel faktörler, genetik yatkınlık, maddeye kolay erişim, toplumsal çevre, aile yapısı ve kültürel etkenler, madde kullanımının başlaması ve bağımlılık haline gelmesi için birer etkendir.
Madde bağımlığının zararları oldukça büyük olurken, bireyi günlük yaşam ve davranışlardan alıkoymakta, aklı ve iradeyi çalışmaz hale getirmekte, zehirlenmeye ve ölümlere, bulantı, kusma, kabızlık, ishal, mide ve bağırsak spazmlarına, iç organların zedelenmesine neden olmaktadır. Bunun yanı sıra ağır bunalımlar, bireyin çevreye uyumunun büyük ölçüde azalması ve çeşitli sağlık sorunları da bağımlılığın zararları olarak ifade edilebilmektedir.
Madde Bağımlılığında İlaç Tek Başına Yeterli Değil!
Madde bağımlılığı tedavisinde çoğu zaman ilaç tedavisi uygulanırken, bu yöntem tek başına yeterli gelmemektedir. Bireyin mutlaka bir uzman psikologdan destek alması ve terapi görmesi de gerekir.
Madde bağımlısı olan hastalar için farklı terapi yöntemleri uygulanırken, bunlardan biri de bilişsel davranışçı terapidir. Genel olarak psiko – sosyal bir yaklaşımla uygulana tedavi sürecinde kısa sürede sonuç alınabilmektedir.